“Goh, dus je bent vertaler?” Zes dingen die ik op feestjes moet uitleggen.

Een bekende situatie: je bent op een feestje, en iemand vraagt “En wat doe jij in het dagelijks leven?” Als vertaler, mag ik steeds weer de volgende zaken uitleggen:

1. Ik vertaal geen boeken

   En ook: boeken vertalen is niet mijn droombaan. Het is heel saai (vind ik tenminste) en het betaalt niet goed. Wat ik dan wel doe? Ik vertaal webteksten, brochures en nieuwsbrieven voor bedrijven. Elke dag is anders, en je verdient er veel beter mee! (Natuurlijk zijn er genoeg vertalers die wel boeken vertalen, maar het is niet de “standaardbezigheid” van een vertaler, wat veel mensen wel denken.)

2. Ik ben geen tolk

   Als vertaler vertaal je geschreven tekst. Een tolk vertaalt (tolkt!) iets wat iemand zegt, bijvoorbeeld tijdens een proces-verbaal of bij een internationale bijeenkomst. Tolk zijn is heel moeilijk en ik zou er niet zo goed in zijn, denk ik!

3. Ik ben Engels, dus ik vertaal ook naar het Engels

   Mijn vertaling moet goed lopen en grammaticaal correct zijn. De vertaling zal door moedertaalsprekers gelezen worden, dus moet deze ook door een moedertaalspreker vertaald worden.  Iemand die een taal op school of aan de universiteit heeft geleerd, of meerdere jaren in een land heeft gewoond, kan nooit zo natuurlijk schrijven als een moedertaalspreker. Dus een (goede) vertaler vertaalt altijd alleen naar zijn of haar moedertaal.

4. Robots gaan niet binnenkort mijn baan overnemen

   Machinevertalingen worden steeds beter en ik denk dat we binnenkort op het punt zijn dat juridische teksten en technische handleidingen prima door een machine vertaald kunnen worden. (Het gebeurt nu al, maar nog niet goed!) Dit soort teksten hoeven niet lekker te lopen, ze moeten alleen goed te begrijpen zijn. Maar ik vertaal dit soort teksten niet, ik vertaal brochures, webteksten etc. Bij dit soort teksten is het heel belangrijk dat de vertaling de juiste tone of voice heeft. Machines kunnen dat (nog) niet, dus mijn baan is nog even veilig!

5. Vertaling is niet simpelweg: je stopt er iets in en er komt wat uit

   Sommige mensen lijken te denken dat ze, als ze dezelfde tekst aan twee verschillende vertalers zouden geven, twee keer dezelfde vertaling terug zouden krijgen. Dat is zeker niet het geval. Ieder woord heeft tientallen vertalingen, en elke zin heeft er duizenden. Vertaling is een intensief proces waarin de vertaler alle opties weegt en vervolgens besluit wat de beste is. Je kunt dezelfde tekst aan honderd vertalers geven en dan zou je honderd verschillende vertalingen terugkrijgen. Sommige goed, sommige slecht.

6. Ja, het maakt uit wie je inhuurt voor je vertalingen

   Je hebt een ervaren professional nodig die de juiste toon kiest en de juiste keuzes maakt. Nee, je neef die een jaar in het buitenland heeft gezeten is geen goede keus.

Heddwen Newton vertaalt van het Nederlands naar het Engels voor Interlex Language Services, waar ze ook werkt als projectmanager. Interlex Language Services is gespecialiseerd in webteksten, brochures en nieuwsbrieven, net als Heddwen!